Lub/i – czy ta forma jest poprawna? Spotkałem się w Wiedzy i Życiu z opinią, że spójnik lub zawiera w sobie jednocześnie albo oraz i. Tzn. (lub = albo + i). Przykładowo, mówiąc: „Do sklepu pójdę ja albo ty”, mogę mieć na myśli następujące możliwości:
1. Do sklepu pójdę tylko ja,
2. Do sklepu pójdziesz tylko ty.
Natomiast mówiąc: „Do sklepu pójdę ja lub ty”, biorę pod uwagę, że:
1. Do sklepu pójdę tylko ja,
2. Do sklepu pójdziesz tylko ty,
3. Do sklepu pójdziemy obaj, ty i ja.
W tym świetle używanie formy lub/i byłoby błędne, gdyż wystarczy samo lub zawierające już w sobie i.
Jeśli mam rację, to nie mogę też powiedzieć: „Przeżyję lub umrę”, bo to wyrażenie zawiera, zgodnie z proponowanym przeze mnie znaczeniem lub, możliwość przeżycia i śmierci jednocześnie, a to niemożliwe. Czy mam rację? Czy myślę poprawnie?
Jeśli zaś się mylę, to proszę mi wyjaśnić, czym różni się słowo lub od albo? Czy jest różnica semantyczna?

Dzień dobry,
chciałabym zapytać o miejsce się w szyku, kiedy występuje obok dwóch czasowników. Być może moja pamięć płata mi figle i tylko wydaje mi się, że istnieje zasada umieszczania się między czasownikami, np. „Nie mogę się uwolnić” zamiast „Nie mogę uwolnić się”. Czy taka reguła istnieje? Czy też miejsce się jest tam, gdzie się podoba?
Pozdrawiam
Aneta Dąbrowska-Korzus

Dzień dobry,
dlaczego mianownik liczby mnogiej od rzeczownika młodzian brzmi młodzianie, a nie młodziani? Nowy słownik poprawnej polszczyzny podaje wprost: „lm M. ci młodzianie (nie: młodziani)”. Także WSO: „ci -nie”. Czy taki mianownik liczby mnogiej nie byłby poprawny tylko dla rzeczownika młodzianin?
Pozdrawiam.

Szanowni Państwo,
pytanie dotyczy zwrotów typu „Jego Ekscelencja”, „Wysoki Sąd”, „Wasza Wysokość” użytych w dialogach lub napisach do filmów. Wielu profesjonalnych tłumaczy pisze te wyrażenia dużą literą, powołując się na hasło słownikowe z SJP (https://sjp.pwn.pl/slowniki/Jego-Ekscelencja). Wydaje mi się, że jedyne zasadne użycie dużej litery miałoby miejsce w filmie dokumentalnym odnoszącym się do żywej i autentycznej osoby. Czy mogliby Państwo rozstrzygnąć tę kwestię?
Z szacunkiem,
M. B.

Dzień dobry,

czy na dyplomie można pominąć przecinek po miejscowości przed datą (ze względów estetycznych), tak jak to ma czasem miejsce w tytułach książek?

Szanowni Państwo,
uprzejmie proszę o odpowiedź na pytanie, czy istnieje zasada interpunkcyjna, że przed słowem należy należy postawić przecinek, oraz o pomoc w określeniu poprawności znaków interpunkcyjnych w następującym zdaniu:
Przed rozpoczęciem korzystania z wody, należy w Dziale Obsługi Klienta naszego przedsiębiorstwa podpisać umowę na dostawę wody – rozliczanej wg opomiarowania, a po rozpoczęciu odprowadzania ścieków należy złożyć wniosek o zmianę umowy. Z poważaniem
Czytelnik

Dlaczego formuła / formułować, ale reguła / regulować (a nie regułować?

Zadanie szkolne brzmiało: napisać pytania do wywiadu ze znaną (wybraną) osobą. Powiedziałem dziecku, żeby Pan pisało dużą literą („Co Pan sądzi…” itd.). Jednak po powrocie dziecka ze szkoły mogłem w każdym pytaniu obejrzeć poprawione – na czerwono, przez nauczycielkę – Pan na pan.
Reguły mówią o stosowaniu wielkiej litery w listach. Wywiad to wprawdzie nie list, ale może jednak też powinna być duża? Nie znalazłem wykładni w słownikach. Poszukałem pierwszego lepszego wywiadu w prasie. Pan było dużą.
A przy okazji chciałem spytać, czy nieużycie wielkiej litery tam, gdzie ze względów grzecznościowych powinno się jej użyć, traktuje się jako błąd ortograficzny?

Dzień dobry,

czy, cytując, można zmienić podmiot z pierwszej na trzecią osobę?

„Kiedy [...] gościł w radiu [...], przyznał, że „czasami nie rozumiał, co robi Opatrzność..."". Oczywiście Kardynał powiedział: „czasami nie rozumiałem...” – czy jednak jest dopuszczalne: „„czasami nie rozumiał…””, czy też, jest to parafraza i stąd trzeba zrezygnować z cudzysłowu?

Gdyby pozbawić to zdanie cudzysłowu straciłoby ono ze swej mocy – nie bylibyśmy bowiem pewni, czy owa parafraza jest dosłowna.

„GDDK zleci przebudowę skrzyżowania i wykonanie lewoskrętu’’. To chyba nowe znaczenie słowa, dotychczas lewoskręt był manewrem, i to głównie zakazywanym. W Internecie piszą też o prawoskrętach, wprowadzanych i przebudowywanych. Co jednak oznacza „brak prawoskrętu’’:
– że nie ma drogi w prawo?
– że jest droga, lecz jest zakaz skrętu?
– że jest droga, wolno skręcić, ale nie ma wybudowanego prawoskrętu – pasa?
I czy prawoskręt jako manewr jest wystarczająco obecny w użyciu, by znaleźć się w słownikach?